Wilkierz dla Chromiec Olędry

Wilkierz to zbiór praw  zawartych w  przywileju lokacyjnym  wystawiony dla Olędrów. Miał on najczęśćiej postać ozdobnego dokumentu wystawionego przez pana i opieczętowanego pieczęcią lakową i podpisem.

Wilkierz dla Chromeckich Olędrów  wystawiony w 1748 r. przez Stanisława Grabskiego stolnika bracławskiego właściciela dóbr klucza nowomiejskiego w skład którego wchodziły: Nowe Miasto, Chocicza, Chromiec, Kruczyn, Kolniczki, .... . Oryginał zanajduje się w AP Poznań ,  kopie poniżej.

Treść  wilkierza.

Laudetur Jesus Christus

Ja Stanisław Grabski Stolnik Bracławski Dóbr Nowego Miasta, Chromca i innych Dziedzic

Wszem, wobec y kazdemu z osobna do wiadomości donoszę. Ponieważ niektórzy Holędrzy na Gruncie y Borach Chromeckich rudować y grunty sobie powyrabiac podieli sie y o to upraszali. Tedy ja przychylając sie do ich proźby Najprzod pozwalam im wolności y ich sukcesorom na lat siedem. Potym Bory y Lasy wszelkiego rodzaju na Huby według wymierzenia wolno im wycinać y  to drzewo na potrzebe swoją jako im sie zdać będzie obracac od podatków wszelkich, y kontrybucyi  także y zaciagów wolnemu bydz powinni.  Budynki  tak iak w Baranowskich Olędrach należycie sobie wystawiac yako naypredzey maią. Na opał drzewo leżące także y pasze dla bydła wolne mieć będą. Oni zaś za to obliguią sie dotrzymać wszystkich punktów niżey wyrażonych . Iż po wyściu siedmiu lat wolnych, które sie od świeta Świetego Michała Archanioła w roku teraźniejszym Tysiąc Siedemsetnym  Czterdziestym Ósmym zaczynaią y przez te lata porzadnie y nalezycie się budować y grunta tyle ile przynalezy przez te siedme lat przysposobic powinni. Każdy Holender corocznie dziesięc Talarów, talar po piąciu Tynfach rachuiąc od kazdey huby , za paszą zaś każdy z nich co rok po dziesięc Tynfach w białej monecie oddawać powinien.                              

1. A że niektórzy Holendrzy gotowych zabiorą gotowych ról, ogrodów i łąk, od których pomiarkowawszy płacić powinni, potrąciwszy sobie pierwszy rok który im sie opuszcza zaś tych których z nowości y z gruntu ruduią y wycinaią tak role ogrody  y łaki , ci zupełną wolność przez siedem lat mieć powinni.

2. Drzewa które na gruncie są czy to dęby , grabina, olszyna, sosina, albo jakiegokolwiek bądź może gatunku na swoy pozytek wolno im bedzie obrócic. Jeżeli zaś by kiedykolwiek y przez yakikolwiek  broń Boze nieszczęście drzewa potrzebowali a na gruncie swym go nie mieli tedy sie ze mna jako Panem swym stronę drzewa znieść y zgodzić powinni.

3. Inspektora dla informacyi dzieci konferwować im pozwalam , który puł hubą roli sobie nowo wyrudowaną kontentować się powinien. Tym zaś Holędrom inwentarz wszelki jako też y pszczoły chować według prawa y wolności pozwala im się.

 4. Ciż Holedrzy ponieważ wieś Chromiec osiadają , należeć  będą do kościoła Parafialnego także y do pogłównego y kontrybucyi , uchowaj Boże żeby nastąpić  miała jakaś inkurfyja w Polszcze od danin Dworskich , zaciągu wolni bydz mają.

5.W domach ich dla ich czeladzi cienkuszu im pozwalam. Piwa jednak y gorzałki na wesołe krzciny y insze ukry nie skąd inąd brać powinni tylko z mojego Mielcucha.

6. Wolnego pastwiska inwentarza ich własnego na moim gruncie pozwalam im , za które pasienie jako się wyżey wyraziło corocznie na dwa talary , taler rachujac po piąciu Tynfach każdy płacić obliguje sie.

7. Tymże Holedrom pozwalam rolę Margrabskim prętem , to jest dziewięciołokciowym  wymierzać.

8. Także pozwalam im swoje dobra za wiadomością jednak dworską przedawać, zamieniać też darować inszemu Holedrowi.

9. Po wyściu zaś siedmiu  lat wolnych powinien się każdy odezwać y udac do Pana swego aby ich imiona były wpisane i annotowane.

10. Wolne tuczenie świni na swoiey dziedzinie mieć będą  iesliby zaś na Pańskich żerach tuczyć ie chcieli powinni o to sie z Panem ugodzić.

11. Czynsze jak wyżey wyrazone iako też y insze wszelkie, które nie wyrazone tak jako Baranowscy Holedrzy daią . Ci Holedrzy punktualnie na Święty Marcin wypłacać i oddawać powinni y do inszych zwyczaiów jako y Baranowscy Holędrzy należeć bedą.

12. Sprawy wszytkie tychże Holędrów miedzy sobą wszczętych niezgód sołtys sądzić powinien , y za ich przewinienia tylko do swego sądu wine naznaczać powinien ale tez y do Dworu prócz kryminalnych spraw które generalnie za Dworem należą. A jeśliby a który stronie sąd  soltysa nie podobał, tedy wolna każdemu Holedrowi za Dworem appellacya.

Na co sie wszystko ręką moią własną podpisuię y pieczęć własną  przycisnąłem . Działo się w Klęce w poniedziałek po Świętym Marcinie najbliższy Roku Pańskiego Tysiacznego Siedemsetnego Czterdziestego Ósmego. I tem kontrakt ksiegami grodzkiemi  Kościańskiemi  dla tym większego waloru roboredować.

Aże te Jg Mość Pan Grabski Stolnik Bracławski Dziedzić przeszłych tych Holędrów praw tych niepodpisał . Tedy ja teraz znieyszy tychże Holedrów Dziedzic tedy ja te prawa wszystkich punktach aprobuie y własną Ręką przy przyciśnięciu herbownym pieczęciu podpisuję. Datum w Boguszynie dnia 30 ibris Anno Domini  1755. Michał na Łagowcu Sczaniecki.

Wszystkie strony Wilkierza dla Chromiec Olędry  z 1748 roku , wystawionego przez  Władysława Grabskiego,  a podpisany  przez Michała na Łagowcu Sczanieckiego. Powodem  podpisania przez Sczanieckiego była w międzyczasie  sprzedaż  Chromca na  jego  rzecz..